Məktəblər açılır. Həm məktəbə yeni başlayacaq uşaqlarda, həm də onların ana və atalarında həyəcan yüksəkdir. İlk gün, kimi həyəcanlı və çaşmış, ana ya da atasının əlini
möhkəmə tutmuş
,artıq böyüdüyü və böyük qardaşları, Bacıları kimi məktəbə gedəcəyi üçün ...
İlk gün; qayğının, ürkekliğin, həyəcanın, marağın və xoşbəxtliyin bir yerdə yaşandığı, hələ yoldaşlarla qaynaşılmadığı, müəllim sevgisinin tanınmaması, qarışıq duyğuların olduğu bir zamandır. Kimi ana atanın xatirələrində iştirak etmir olsa da, ailənin, evin isti qoruyucu və etibarlı mühitindən uzaqlaşıb, həyatın gerçəkliyinə atılan ilk addımdır; məktəbə başlamaq. Ələxsus baxçaya getməmiş olan uşaqlar üçün uyğunlaşma təmin etmək bir qat daha çətindir. Məktəbə yeni başlayacaq uşağın ağlından yüzlərlə sual keçər və hər biri də onu qorxudar:
-Qarını acdığında kimə söyləyəcək?! -Tualeti gəldiyində kim kömək edəcək?! -Hər hansı bir mövzuda zorlanırsa kim dəstək olacaq?! -Yaxşı indi buraxıb gedincə, nə vaxt gələcəkdir ana atası? -Ya evdəki oyuncaklarına nə olacaq? Onu unutmayacaklar deyil mi? ...
Yaxşı, biz valideynləri olaraq məktəbə başlayacaq olan uşağımıza necə davranmalı, suallarına necə cavab verməliyik?
Uşağın; məktəbdə nələr olacağına dair suallarından; dəqiq, aydın şərhlər edilməlidir. Digər uşaqların da, özüylə eyni duyğular içində olduğu və bu duyğuları yaşamasının normal olduğu uşağa izah edilməlidir. Öz yaşadıqlarımızdan ya da bildiyimiz hadisələrdən nümunələr izah edilməli, məktəb sevdirilməlidir. Yaşadığımız həyəcan paylaşılmalı amma sıx yaşanılan qayğı və qorxular varsa, həm şifahi həm bədən diliylə uşağa əks etdirilməməlidir. Bu uşağın eyni şəkildə reaksiya verməsi lazım olduğunu düşünməsinə yol aça bilər.
Ağlamayan, daha rahat rəftarlar sərgiləyən başqa uşaqlarla müqayisə edilərək, onu və yaşadıqlarını əhəmiyyət vermir kimi davranılmamalıdır. O zaman uşaq; qayğı və qorxusundan ötəri dəyərsizlik, aşağılanmışlık və çatışmazlıq duyğuları yaşaya bilər.
Uşağınıza məktəbə başladığı üçün eşitdiyiniz xoşbəxtliyi və qüruru, səmimi, cesaretlendirici və inam verən bir şəkildə usaqa hiss etdirin. Məktəbdə yalnız olmayacağını və sizin onu, məktəb bitimində gozləyəcəyinizi deyin . Bu uşağın etibarda olduğunu, ailəsinin, onu tək qoymadığını, məktəbin qorxunc bir yer olmadığını hiss etməsini təmin edər. Bəlkə 2-3 gün uyğunlaşmasını asanlaşdırmaq üçün məktəbdə ola bilərsiniz. Ancaq, daha çoxu uşağın uyğunlaşmasını güçleştirecektir. Hər tenefüste, dərs aralarında maraqlanılması, istədiyi zaman məktəbdən çıxa biləcəyi və ya ailəsinin onu məktəbdən ala biləcəyi duyğusunu yaradar. Bu da; sosyalleşmesi, ana-atasından müstəqil, problemləri ilə baş etməyi öyrənməsi, problem həll etmə bacarığını inkişaf etdirərək istifadə etməsi lazım olan uşağın, asılılıqdan qurtulamamasına, böyüyememesine gətirib çıxarar.
Xüsusilə anaya qarşı asılılığını olan uşaqlarda məktəb qorxusu daha cox inkişaf etmiş olur.
Məktəb qorxusu; məktəbə getmək istəməmə, baş ağrısı, qarın ağrısı, qusma, istəksizlik, maraqsızlıq, halsızlıq, əsəbilik halı, müqavimətlə görülə bilər.
Erkən təyin olunan məktəb qorxusu; professional (mütəxəssis psixoloq) köməklə irəlidə, başqa psixoloji problemə gətirib çıxarmadan həll oluna bilər.
|